नेपालगन्जमा च्याउझैँ खोलिएका औषधि पसल (मेडिकल)हरूले नगरपालिकाको सरसफाइ अभियानलाई चुनौती दिँदै सहर नै कुरूप हुने गरी फोहोर मिल्काउँदा जताततै फोहोरले दुर्गन्ध फैलाउन थालेको गुनासो बढ्दै गएको छ ।
केही समयसम्म सफाइ महाअभियान नै सञ्चालन गरेको नेपालगन्ज उपमहानगरपालिकाले पछिल्लो समयमा नगरको फोहोर व्यवस्थापनमा उदासीनता देखाएको गुनासो नगरवासीको छ ।
नगरमा फोहोर गर्ने जोसुकैलाई कारबाही गरी फोहोर व्यवस्थापनमा सक्रिय हुने उद्घोष गरेको उपमहानगरपालिका भने पछिल्लो समय उदासीन बनेको देखिएको छ ।
यसअघि, नेपालगन्जको फोहोर व्यवस्थापनका लागि उपमहानगरपालिकाले कडा अभियान चलायो । फोहोर व्यवस्थापनका लागि उपमहानगरपालिकाले कुनै कसर बाँकी राखेन । तर, गल्ती गर्नेलाई कानुनको दायरामा भने ल्याउन सकेको अवस्था छैन ।
यस्तै, शुक्रबार नेपालगन्ज उपमहानगरपालिका सुर्खेत रोड सिग्नेट होटेलनजिक मेडिकलले ठूलो लापरबाही गरेको छ । मेडिकलबाट खेर गएका औषधि तथा मेडिकलजन्य फोहोरहरू आफूखुसी सडकमा छरपस्ट फालिदिँदा नगरको सौन्दर्य बिग्रनुका साथै मानव स्वास्थ्यमा जोखिम बढेको छ ।
नेपालगन्जका सामाजिक अभियन्ता युवा विशाल रानामगरले सो फोहोरको तस्बिर खिचेर सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमा सेयर गरेपछि यस्तो कुरा बाहिर आएको हो । उनले तस्बिर सेयर गर्दै ‘हामी जनता प्रत्यक्ष/अप्रत्यक्ष रूपमा नगरपालिकालाई कर तिर्छौं, तर नगर सफा राख्नुपर्ने ठेक्का नगरपालिकाको मात्र हो र ?’ भन्ने प्रश्न तेस्र्याएका छन् ।
म्याद गुज्रिएका औषधि दादागिरी शैलीमा मेडिकलले सडकमै छरपस्ट फालिदिँदासमेत उपमहानगरपालिकाले दोषी पत्ता लगाई कारबाही गर्नसमेत चासो दिएको छैन । कसले र किन यसरी सडकमा म्याद गुज्रिएका औषधिजन्य वस्तु फाल्यो, त्यो अझै पत्ता लाग्न सकेको छैन ।
औषधि बेचेर मोटो रकम असुल्ने यस्ता नाफाखोर मेडिकलका कारण सर्वसाधारणले सास्तीसमेत खेप्नुपरेको छ । अझ मेडिकलबाट उत्सर्ग हुने जोखिमयुक्त फोहोर पनि सडकमै मनोमानी ढंगबाट फालिदिँदा सो स्थान भएर हिँड्ने मानव तथा पशुलाई समेत यसले असर पार्ने जोखिम बढेको छ ।
यद्यपि, उपमहानगरपालिकाले फोहोर व्यवस्थापनलाई ध्यानमा राख्दै फोहोर व्यवस्थापनमा ध्यान नदिने नगरवासीलाई कडा कारबाही गर्ने यसअघि नै बताइसकेको छ । तर, नेपालगन्ज उपमहानगरपालिकाको फोहोर व्यवस्थापनमा यहाँका नागरिकले देखाएको उदासीनताप्रति उपमहानगरपालिका भने मौन देखिएको छ ।
घर, व्यवसाय, पसल, होटेल, उद्योगलगायतबाट उत्सर्ग हुने फोहोरजन्य पदार्थलाई यत्रतत्र फालिएको देखिन थालेको छ । विशेषगरी, पछिल्लो समय अस्पताल तथा अस्पतालजन्य फोहोरले नेपालगन्जको सौन्दर्य बिगार्नुका साथै विभिन्न रोग र संक्रमणको जोखिम बढाएको छ ।
नेपालगन्ज उपमहानगरपालिका सुर्खेत रोड होटेल सिग्नेटनजिक शिवाज र साई फर्माअगाडि म्याद गुज्रिएका विभिन्न ब्रान्डका औषधिहरू सडकमै छरपस्ट फालिएका छन् । म्याद गुज्रिएका ट्याबलेट, औषधिका बोतल सडकपेटीसँगै त्यसै फालिँदासम्म सम्बन्धित मेडिकल स्टोरलाई पहिचान गरी कारबाहीसमेत गर्न उपमहानगरपालिकाले चासो दिएको छैन ।
नेपालगन्जका सामाजिक अभियन्ता युवा विशाल रानामगरले सो फोहोरको तस्बिर खिचेर सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमा सेयर गरेपछि यस्तो कुरा बाहिर आएको हो । उनले तस्बिर सेयर गर्दै ‘हामी जनता प्रत्यक्ष/अप्रत्यक्ष रूपमा नगरपालिकालाई कर तिर्छौं, तर नगर सफा राख्नुपर्ने ठेक्का नगरपालिकाको मात्र हो र ?’ भन्ने प्रश्न तेस्र्याएका छन् ।
उनले यसरी अलपत्र अवस्थामा फालिएको फोहोरलाई केन्द्रित गर्दै भनेका छन्, ‘यसरी फालिएको औषधिजन्य फोहोरले मानव स्वास्थ्यमा असर पार्ने हुँदा जथाभावी बाटोमा ल्याएर औषधि मिल्काउनेलाई पहिचान गरी कारबाही होस् ।’ यसरी सडकमै फोहोरमैला फ्याँक्ने तथा सडकको फोहोर व्यवस्थापनका लागि उपमहानगरपालिकाको ठोस योजनाप्रति कटाक्ष गरेका छन् ।
उनले सेयर गरेका तस्बिरमा नेपालगन्जका थुप्रै व्यक्तिले आफ्नो तर्क पनि राखेका छन् । यो त एउटा प्रतिनिधि घटना मात्र हो । तर, दिनहुँजसो नेपालगन्जबाट उत्सर्ग हुने विभिन्न जोखिमयुक्त फोहोरजन्य पदार्थमा नागरिकको जागरुकता र गल्ती गर्नेलाई कारबाही नगर्दासम्म उपमहानगरपालिकाले फोहोर व्यवस्थापनका लागि जति नै डम्फु पिटे पनि नगरको फोहोर व्यवस्थापन हुन सक्दैन ।
अझ नेपालगन्ज उप–महानगरपालिका क्षेत्रवरपर उत्पादन हुने अधिकांश फोहोर सडकमै जलाइने गरिन्छ । उप– महानगरपालिकाभित्रका मुख्य र सहायक सडकमा बिहान र साँझको समयमा फोहोर संकलन गरी जलाइने गरिन्छ । नेपालगन्जमा दिनहुँ ३५ टन फोहोर उत्पादन हुनेमा २० टन मात्र व्यवस्थापन गर्ने गरिएको एक तथ्यांकले यसअघि प्रस्ट्याएको छ । नगरको फोहोर व्यवस्थापन पूर्ण रूपमा नहुँदा बाँकी फोहोर सडकमै जलाइने गरेको स्थानीयको भनाइ छ ।
यसरी छरपस्ट फालिने र जलाइने फोहोरले श्वासप्रश्वास, दम, एलर्जी तथा घातक रोगसमेत लाग्न सक्ने सम्भावना बढ्ने चिकित्सक बताउँछन् । सडकमा फ्याँकिने र जलाइने यस्ता फोहोर अधिकांश प्लास्टिक तथा अस्पतालजन्य (मेडिकलबाट) उत्सर्ग भएका फोहोर हुन्छन् ।
जस्तोसुकै फोहोर सडकमा राखी जलाइँदा नगरको वातावरण दिन प्रतिदिन बिग्रँदै गएको स्थानीयले गुनासोसमेत गरेका छन् । किराना पसल, रेस्टुरेन्ट, मेडिकललगायतबाट दिनहुँ निस्कने फोहोरको सही व्यवस्थापन हुन नसक्नु र मनपरी सडकमा फाल्नु, जलाउनुले मानव शरीरमा यसले नकरात्मक असर पार्ने चिकित्सकहरू बताउँछन् ।
यसरी छरपस्ट फालिने र जलाइने फोहोरले श्वासप्रश्वास, दम, एलर्जी तथा घातक रोगसमेत लाग्न सक्ने सम्भावना बढ्ने चिकित्सक बताउँछन् । सडकमा फ्याँकिने र जलाइने यस्ता फोहोर अधिकांश प्लास्टिक तथा अस्पतालजन्य (मेडिकलबाट) उत्सर्ग भएका फोहोर हुन्छन् ।
विभिन्न अध्ययनले खुला रूपमा मेडिकलजन्य फोहोर तथा प्लास्टिक फालिदिँदा र जलाइँदा वातावरणसँगै मानव तथा पशुपक्षीमा नकारात्मक प्रभाव पार्ने देखाएको छ । त्यसबाट निस्कने धुवाँका कारण दम, मुटुरोग लाग्ने, टाउको दुख्ने र कलेजो एवम् मिर्गौलालाई नकारात्मक असर गर्ने देखिएको छ ।
प्लास्टिक जलाउँदा निस्कने डाइअक्सिन र फ्युरान्स नामक विषादीहरू क्यान्सर र श्वासप्रश्वाससम्बन्धी रोगका कारक बन्ने गरेको पनि विभिन्न अध्ययनबाट पत्ता लागेको छ । वातावरणमा दीर्घकालीन असर गर्ने मेडिकलजन्य फाहोर र प्लास्टिक खुला रूपमा सडकमै छरपस्ट फाल्नु र जलाउनुले नेपालगन्जलाई स्वच्छ बनाउन चुनौती थपिएको छ ।
