पोषण
बच्चाको हातगोडा दुखाइले हैरान हुनुहुन्छ ? कुन उमेरमा कति क्याल्सियम केबाट आपूर्ति गराउने ?
बालबालिकामा शारीरिक विकासका क्रममा कहिलेकाहीँ बच्चाको हातगोडा दुख्ने समस्या आउन सक्छ । यस्तो समस्यालाई मेडिकल भाषामा ‘ग्रोइङ पेन’ (बढ्दो उमेरको समस्या) भनिन्छ । बच्चामा किन यसखालको समस्या देखिन्छ त ? बच्चामा आवश्यक क्याल्सियमको कमीले विभिन्नखालका समस्या निम्तिने वरिष्ठ हाडजोर्नी...
-
कर्णालीको भोकमरी भोटका लागि सिर्जित हो
जनस्वास्थ्य एवं पोषणविद् डा. अरुणा उप्रेती धेरैले सुनेको र चिनेको नाम हो । लामो समयदेखि यीनै विषयमा लेखेर, बोलेर र अनुसन्धानसमेत गरेर अभियान नै चलाउँदै आएकी डा. उप्रेतीसँग हेल्थपोस्टका लागि लक्ष्मी चौलागाईँले यी विषयमा केन्द्रीत भएर गरेको कुराकानी ।...
-
सुत्केरीपछिको स्याहार के हो ? कसरी गर्ने ?
सुत्केरी स्याहार भन्नाले विशेषगरी बच्चा जन्मेको ६ हप्तासम्मलाई बुझिन्छ । यो एक परिवारका लागि र एउटी आमाका लागि खुसीको क्षण त हुँदै हो, ९ महिनासम्म आफ्नो गर्भमा बच्चा हुर्काएर जन्म दिने आमाले समायोजन हुनुपर्ने र उपचारका साथै स्याहार पाउनुपर्ने...
-
स्वादका लागि होइन, शरीरका लागि प्रिय खाना रोज्नुहोस्, जुन शरीरअनुसार फरक हुन्छन्
पोषणविद् आफैँमा विवादित छन् । प्रायः मानिस पोषणबारे एउटै तथ्यमा सहमत हुँदैनन् । किनकि, पोषणका सिद्धान्त सबैमा समान रूपमा लागू हुँदैनन् । तर, यसमा केही अपवाद पनि छन् । यहाँ केही यस्ता पोषणसम्बन्धी तथ्य प्रस्तुत गरिनेछ, जसमा अधिकांश मानिस...
-
शरीरलाई किन र कति चाहिन्छ प्रोटिन ?
पोषण मानव शरीरका लागि नभइनहुने तत्व हो । खाद्यपदार्थ र पोषणमा फरकपन पाउन सकिन्छ । मानिसले खाने सम्पूर्ण पदार्थ खाद्यवस्तु हुन् । ती खाद्यवस्तुमा अन्तर्निहित गुणलाई पौष्टिक तत्व भन्ने गरिन्छ । मानिसले खाएको खाना उसको शरीरमा गएपश्चात् पौष्टिक तत्वमा...
-
मधुमेह छ ? मिलाउनुस् खानाको सन्तुलन
रगतमा ग्लुकोज अर्थात् चिनीको मात्रा सामान्यभन्दा बढी भएको अवस्थालाई मधुमेह वा चिनीरोग भनिन्छ । विशेषगरी शरीरमा इन्सुलिन पर्याप्त मात्रामा उत्पादन नभएमा, इन्सुलिनको कार्यक्षमतामा ह्रास आउनाले वा इन्सुलिनको उचित उपयोग नभएमा मधुमेह हुन सक्छ । यस प्रकारको मधुमेहलाई वंशानुगत कारण,...
-
गर्भावस्थामा आवश्यक १० पोषकतत्व
अधिकांश महिलालाई गर्भवती अवस्थामा कस्तो खाना खाने भन्ने दुविधा हुने गर्छ । किनकि, यस्तो अवस्थामा दुई व्यक्तिका लागि पोषकतत्व पुग्नुपर्ने हुन्छ । अर्काे महत्वपूर्ण कुरा गर्भावस्थामै पूर्ण रूपमा पौष्टिकतत्व प्राप्त गरेको बच्चा स्वस्थ जन्मन्छ र जन्मपछि पनि स्वस्थ रहन्छ...
-
किन चाहिन्छ क्याल्सियम ?
आवश्यक मात्रामा क्याल्सियमको मात्रा नपुगेमा मानव शरीरमा त्यसका विभिन्न असर देखापर्न सक्छन् । आवश्यक मात्रामा क्याल्सियम नभएमा मानव शरीरमा हड्डीसम्बन्धी विभिन्न रोग देखापर्ने गर्छन् । हाडजोर्नीलाई मजबुत बनाउन तथा मुटु स्वस्थ राख्नसमेत मानव शरीरमा क्याल्सियमको आवश्यकता हुन्छ । क्याल्सियमको...
-
जस्तो स्वरूप उस्तै काम, ओखरको छ ठूलो नाम
हामी कतिपयले याद नगरेका पनि हुन सक्छौँ– ओखरको स्वरूप मानव मस्तिष्कजस्तै हुन्छ । प्राकृतिक संयोग नै भन्नुपर्छ, ओखरले आफ्नो स्वरूपअनुरूप नै सेवनकर्तालाई लाभ पुर्याउँछ । स्मरणशक्तिलगायत समग्र मस्तिष्कहितमा ओखर बहुउपयोगी छ । तसर्थ, ओखरलाई ‘ब्रेन नट्स’ पनि भनिन्छ ।...
-
बच्चाको स्वस्थ विकासका लागि ५ अत्यावश्यक पोषकतत्व
धेरै अभिभावकलाई बच्चालाई के खुवाउने तथा हुर्कने समयमा के अत्यावश्यक छ भन्नेमा दुविधा हुने गर्छ । बाल्यावस्था युवा तथा वृद्धावस्थाको आधार हो । सम्पूर्ण उमेर स्वस्थ रहन बाल्यावस्थामा केही पोषकतत्व अपरिहार्य हुन्छन् । बच्चाको सन्तुलित वृद्धि र विकासका लागि...
-
अज्ञानताले कुपोषण
खानामा पोषणको मात्रा बढी वा कम दुवै भएको अवस्थामा कुपोषण हुन सक्छ । पोषणको मात्रा प्रशस्त भएका खानेकुरा उपलब्ध ठाउँ र अवस्थामा समेत अज्ञानताका कारण कुपोषण हुन सक्छ । सामान्यतया हामी कुपोषण भन्नाले खानामा पोषणको कमी हुने अवस्थालाई बुझ्ने...
-
‘खाद्य स्वच्छता तथा गुणस्तर अभियान’- दूध, पानी र खानेतेल प्राथमिकतामा
खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभागको कामकाज प्रभावकारी बनाउन ‘खाद्य स्वच्छता तथा गुणस्तर अभियान’ स्वीकृत भएको छ । कृषि तथा पशुपक्षी विकासमन्त्री चक्रपाणि खनालको अवधारणाअनुसार चालू आर्थिक वर्षको खाद्य, पोषण तथा प्रविधि कार्यक्रमअन्तर्गत ‘खाद्य स्वच्छता तथा गुणस्तर अभियान’ स्वीकृत...
-
यी हुन् अत्यावश्यक पोषकतत्व जिंक पाइने खाद्यवस्तु
जिंक शरीर सञ्चालनमा आवश्यक महत्वपूर्ण सूक्ष्म पोषकतत्व हो । यो आइरन र क्याल्सियमजस्तै शरीरको कामका लागि अत्यन्त आवश्यक छ । जिंकबाट हामीले अनेककिसिमका स्वास्थ्यलाभ प्रप्त गर्न सक्छौँ । जिंकले रोगप्रतिरोधक प्रणाली, छालाको स्वास्थ्य तथा घाउको उपचारमा ज्यादै महत्वपूर्ण भूमिका...
-
अमृतमय दूध, केसित पिउँदा बन्छ कुन रोगको औषधि ?
दूध मानिसको मात्र नभई सबै स्तनपायी जीवको पहिलो आहार हो । दूधलाई अमृतको रूपमा लिने गरिन्छ । धार्मिक र वैज्ञानिक दुवै दृष्टिले दूध मानव स्वास्थ्यका लागि अति लाभकारी छ । दूधको बहुउपयोगितालाई बुझेरै हुनुपर्छ, हाम्रा पूर्खाले सदियौँदेखि दूधलाई अति...
-
कसरी मिलाउने दर र व्रतको सन्तुलन ?
पछिल्ला दिनमा नेपाली समाजमा परम्परागत सांस्कृतिक चाडपर्वहरू भड्किलो पाराले मनाउने प्रवृत्ति मौलाउँदै गएको छ । मौलिक चाडपर्वको विशेषता र महत्वको ख्यालै नगरी देखासिकी र लहैलहैमा विकसित चाडपर्व मनाउने रबाफिलो शैलीले सांस्कृतिक प्रदूषण त निम्त्याएको छ नै, मानव स्वास्थ्यमा समेत...
-
कसले खाने, कसले नखाने क्वाँटी ?
परापूर्वकालदेखि नै नेपालमा जनैपूर्णिमाका दिन क्वाँटी खाने चलन रहिआएको छ । विभिन्न नौ प्रकारका गेडागुडी मिसाई भिजाएर टुसा उम्रेपछि खाइने क्वाँटीले शक्ति र स्वाद दुवै प्रदान गर्छ । जनैपूर्णिमाका दिन अधिकांशको घरमा क्वाँटी खाने गरिन्छ । क्वाँटी जनैपूर्णिमाको विशेषता...
-
कुन रोगमा कुन खाना ?
हामी उपचारका लागि अस्पताल वा क्लिनिक जान्छौँ तर आफ्नो रोगलाई कसरी खानाबाट रोकथाम अथवा घटाउन सकिन्छ भन्नेमा ध्यान दिँदैनौँ । विचार पु¥याएर खाँदा रोग लाग्दैन । मधुमेहीले खानामा चामल, मकै, गहुँ, फापर, कोदो, चाउमिन, दाल, हरियो सागसब्जी, पातलो दूध,...
-
६० प्रतिशत नवजातले पाउँदैनन् अमृततुल्य बिगौती दूध
स्तनपान प्रवद्र्धनका लागि नेपालले सकारात्मक उपलब्धि हासिल गरेको भन्दै संयुक्त राष्ट्रसंघीय बालकोष (युनिसेफ)ले प्रशंसा गरेको छ । युनिसेफले विश्व स्तनपान प्रवद्र्धन दिवसको अवसर पारेर सार्वजनिक गरेको विश्व प्रतिवेदनमा नेपालले स्तनपानमा सकारात्मक उपलब्धि हासिल गरेको उल्लेख छ । ‘क्याप्चर दि...
-
फलामको वस्तुबाट लौहतत्व लिने
रगतले हाम्रो शरीरका विभिन्न भागमा आवश्यक पोषक तत्व र अक्सिजन आदि पुयार्याउने काम गर्छ । शरीरभित्र रगतमा सेता र राता रक्तकोष रहेका हुन्छन् । राता रक्तकोषमा हेमोग्लोबिन भन्ने लौहतत्व रहेको हुन्छ । यो लौहतत्व भोजनको माध्यमबाट हाम्रो शरीरले प्राप्त...
- ताजा समाचार
- जनप्रिय
-
गहिरिएर हेर्दा संविधानमा स्वास्थ्यका के–कस्ता विषय कहाँ–कहाँ भेटिन्छन् ? एक टिपोट
-
बारम्बार घरायसी झगडा हुन्छ ? ‘हाइपोमेनिया’ पो हो कि !
-
अमेरिकी कम्पनीद्वारा किन लुकाइयो अल्जाइमरको नयाँ औषधि ?
-
वीरको युरोलोजीसेवा अब्बल, अन्तर्राष्ट्रियस्तरका उपकरणबाट सेवा, सातामा ४५ शल्यक्रिया
-
असहाय मानसिकरोगीको उपचारार्थ यी ७ स्वास्थ्यसंस्थाले ‘सेवाखरिद सम्झौता’ गर्दै, यसरी गरिनेछ निःशुल्क उपचार र पुनःस्थापना
-
समता अस्पतालको बन्द कोठाभित्र महिला कर्मचारीको शव शंकास्पद अवस्थामा भेटियो, आफन्त तोडफोडमा उत्रिएपछि बल प्रयोग
-
म्याद नाघेका औषधि विक्री गर्ने अष्टांग आयुर्वेद प्रालिमा सिलबन्दी, ३० दिनका लागि निलम्बन
-
जिम्मेवारी निर्क्योलमा अन्योल र चुनौतीपूर्ण बनेको रोगनियन्त्रण
-
ओम अस्पताल र मृतक रामप्यारी परिवारबीच सहमति
-
फेरि बल्झियो समायोजन सकस, सामान्यले टुंग्याएको सूची कार्यान्वयनमा जटिलता कायमै, चालू आवमा कर्मचारीलाई पत्र असम्भव
-
यस्ता छन् संविधान दिवसमा विभूषित डाक्टरका काम
-
पारित भयो जनस्वास्थ्य विधेयक, अस्पताल समयमा अन्यत्र काम गर्न नपाइने (प्रतिवेदनसहित)
-
माननीय रामनारायण बिडारीलार्इ डाक्टरको खुला पत्र
-
सांसदज्यू, कानुनको त्रासले कामेका हातले कसरी शल्यक्रिया गरूँ ?
-
आधुनिक चिकित्सा विज्ञानका नामुद ‘लापरबाही’
-
बिपी स्मृति अस्पतालमा १० केजीको ट्युमरको सफल शल्यक्रिया
-
डाक्टरले बिरामीको हित रक्षाका लागि लडिदिएको हो
-
स्वास्थ्यसचिवलाई सांसदको प्रश्न– सरुवाका लागि कति पैसा कहाँ बुझाउनुपर्छ ?
-
दुइटा बम बोकेकी केटी– भाग १
-
कान्तिका डाक्टरमाथि ‘हातपात गर्ने’ प्रहरी नियन्त्रणमा
मुख्य खबर
-
असहाय मानसिकरोगीको उपचारार्थ यी ७ स्वास्थ्यसंस्थाले ‘सेवाखरिद सम्झौता’ गर्दै, यसरी गरिनेछ निःशुल्क उपचार र पुनःस्थापना
-
समता अस्पतालको बन्द कोठाभित्र महिला कर्मचारीको शव शंकास्पद अवस्थामा भेटियो, आफन्त तोडफोडमा उत्रिएपछि बल प्रयोग
-
म्याद नाघेका औषधि विक्री गर्ने अष्टांग आयुर्वेद प्रालिमा सिलबन्दी, ३० दिनका लागि निलम्बन
-
ओम अस्पताल र मृतक रामप्यारी परिवारबीच सहमति
-
फेरि बल्झियो समायोजन सकस, सामान्यले टुंग्याएको सूची कार्यान्वयनमा जटिलता कायमै, चालू आवमा कर्मचारीलाई पत्र असम्भव
