पोषण
बच्चा नबढ्ने र नमोटाउने कारण
कुनै बच्चाको शारीरिक विकास उसकाे समूहका बच्चाको वजन चथा मानसिक समाजिक विकासभन्दा कम हुन्छ भने त्यसलाई बच्चा नबढेको भनिन्छ । यदि बच्चाको वजन तेस्रो पर्सेन्टाइलभन्दा कम हुन्छ भने वा ९७ पर्सेन्टाइलभन्दा बढी हुन्छ भने बच्चालाई नबढेको वा बढी भएको...
-
यसरी मिलाउनुहोस् दर र व्रतको सन्तुलन
हाम्रो समाजमा विशेषगरी हिन्दू धर्मावलम्बी महिलाले हरितालिका तिजमा उपवास बस्ने प्रचलन परापूर्वकालदेखि नै चलिआएको छ । व्रतको अघिल्लो दिन रातिको समयमा आफन्त जम्मा भएर विशेष परिकारहरु बनाएर खाने चलन छ, जसलाई दर खाने भनिन्छ । व्रतको दिन अधिकांश हिन्दू...
-
खान जान्दा क्वाँटी सर्वोत्तम पोषण, सही मात्राले दिन्छ अपार स्वास्थ्यलाभ
जनैपूर्णिमा हिन्दू धर्मावलम्बीको महान् पर्व हो । रक्षाबन्धन तथा राखी बाँध्ने दिनको नामले समेत चिनिने यो पर्व नेपालको सन्दर्भमा विशेषगरी व्रतबन्ध संस्कार पूरा गरेका हिन्दू धर्मावलम्बी पुरुषले जनै (यज्ञोपवित) परिवर्तन गर्ने तथा अन्य सबै हिन्दू धर्मावलम्बी पुरुष तथा महिलाले...
-
बच्चाको हातगोडा दुखाइले हैरान हुनुहुन्छ ? कुन उमेरमा कति क्याल्सियम केबाट आपूर्ति गराउने ?
बालबालिकामा शारीरिक विकासका क्रममा कहिलेकाहीँ बच्चाको हातगोडा दुख्ने समस्या आउन सक्छ । यस्तो समस्यालाई मेडिकल भाषामा ‘ग्रोइङ पेन’ (बढ्दो उमेरको समस्या) भनिन्छ । बच्चामा किन यसखालको समस्या देखिन्छ त ? बच्चामा आवश्यक क्याल्सियमको कमीले विभिन्नखालका समस्या निम्तिने वरिष्ठ हाडजोर्नी...
-
पोषण सुधार्न कपिलवस्तुमा १५ बुँदे घोषणा, गर्भवती र सुत्केरीका लागि निःशुल्क एम्बुलेन्स सेवा
कपिलवस्तु जिल्लामा स्वास्थ्य र पोषणको अवस्थामा सुधार ल्याउन जिल्लाका सरोकारवालाहरू सहमत भएका छन् । उनीहरूले पोषण सुधारका लागि १५ बुँदे घोषणा–पत्रसमेत जारी गरेका छन् । तौलिहवामा आयोजित व्यवस्थापकीय कार्यशाला गोष्ठीको अवसर पारी घोषणा–पत्र जारी गरिएको हो । कार्यशालामा जिल्लाका...
-
बालबालिकामा उमेरअनुसार आवश्यक पोषकतत्वको सन्तुलन
विश्व स्वास्थ्य संगठनले १८ वर्षसम्म उमेर समूहका व्यक्तिलाई बालबालिकाको सूचीमा राखेको छ । तर, कान्ति बाल अस्पतालमा भने १४ वर्षसम्मका बालबालिकाको मात्र उपचार गर्ने गरिएको छ । जन्मेदेखि नै उसले पाउने पोषकतत्वले बच्चाको वृद्धि–विकासमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको हुन्छ ।...
-
गर्भावस्थामा पोषण : कस्ता महिलाले कुन चिज कति खाने ?
सामान्यतया गर्भावस्थामा पनि अन्य समयजस्तै खानेकुरा खाने गरिन्छ । तर, गर्भावस्थामा अन्य समयमा भन्दा केही बढी पोषणको आवश्यकता पर्ने भएकाले सामान्य अवस्थामा भन्दा केही बढी खानेकुराको आवश्यकता पर्छ । विशेषगरी शरीरलाई सुरक्षा दिने खानेकुराहरू, हरियो सागपात, पहेँलो तथा रातो...
-
कर्णालीको भोकमरी भोटका लागि सिर्जित हो
जनस्वास्थ्य एवं पोषणविद् डा. अरुणा उप्रेती धेरैले सुनेको र चिनेको नाम हो । लामो समयदेखि यीनै विषयमा लेखेर, बोलेर र अनुसन्धानसमेत गरेर अभियान नै चलाउँदै आएकी डा. उप्रेतीसँग हेल्थपोस्टका लागि लक्ष्मी चौलागाईँले यी विषयमा केन्द्रीत भएर गरेको कुराकानी ।...
-
सुत्केरीपछिको स्याहार के हो ? कसरी गर्ने ?
सुत्केरी स्याहार भन्नाले विशेषगरी बच्चा जन्मेको ६ हप्तासम्मलाई बुझिन्छ । यो एक परिवारका लागि र एउटी आमाका लागि खुसीको क्षण त हुँदै हो, ९ महिनासम्म आफ्नो गर्भमा बच्चा हुर्काएर जन्म दिने आमाले समायोजन हुनुपर्ने र उपचारका साथै स्याहार पाउनुपर्ने...
-
स्वादका लागि होइन, शरीरका लागि प्रिय खाना रोज्नुहोस्, जुन शरीरअनुसार फरक हुन्छन्
पोषणविद् आफैँमा विवादित छन् । प्रायः मानिस पोषणबारे एउटै तथ्यमा सहमत हुँदैनन् । किनकि, पोषणका सिद्धान्त सबैमा समान रूपमा लागू हुँदैनन् । तर, यसमा केही अपवाद पनि छन् । यहाँ केही यस्ता पोषणसम्बन्धी तथ्य प्रस्तुत गरिनेछ, जसमा अधिकांश मानिस...
-
शरीरलाई किन र कति चाहिन्छ प्रोटिन ?
पोषण मानव शरीरका लागि नभइनहुने तत्व हो । खाद्यपदार्थ र पोषणमा फरकपन पाउन सकिन्छ । मानिसले खाने सम्पूर्ण पदार्थ खाद्यवस्तु हुन् । ती खाद्यवस्तुमा अन्तर्निहित गुणलाई पौष्टिक तत्व भन्ने गरिन्छ । मानिसले खाएको खाना उसको शरीरमा गएपश्चात् पौष्टिक तत्वमा...
-
मधुमेह छ ? मिलाउनुस् खानाको सन्तुलन
रगतमा ग्लुकोज अर्थात् चिनीको मात्रा सामान्यभन्दा बढी भएको अवस्थालाई मधुमेह वा चिनीरोग भनिन्छ । विशेषगरी शरीरमा इन्सुलिन पर्याप्त मात्रामा उत्पादन नभएमा, इन्सुलिनको कार्यक्षमतामा ह्रास आउनाले वा इन्सुलिनको उचित उपयोग नभएमा मधुमेह हुन सक्छ । यस प्रकारको मधुमेहलाई वंशानुगत कारण,...
-
गर्भावस्थामा आवश्यक १० पोषकतत्व
अधिकांश महिलालाई गर्भवती अवस्थामा कस्तो खाना खाने भन्ने दुविधा हुने गर्छ । किनकि, यस्तो अवस्थामा दुई व्यक्तिका लागि पोषकतत्व पुग्नुपर्ने हुन्छ । अर्काे महत्वपूर्ण कुरा गर्भावस्थामै पूर्ण रूपमा पौष्टिकतत्व प्राप्त गरेको बच्चा स्वस्थ जन्मन्छ र जन्मपछि पनि स्वस्थ रहन्छ...
-
किन चाहिन्छ क्याल्सियम ?
आवश्यक मात्रामा क्याल्सियमको मात्रा नपुगेमा मानव शरीरमा त्यसका विभिन्न असर देखापर्न सक्छन् । आवश्यक मात्रामा क्याल्सियम नभएमा मानव शरीरमा हड्डीसम्बन्धी विभिन्न रोग देखापर्ने गर्छन् । हाडजोर्नीलाई मजबुत बनाउन तथा मुटु स्वस्थ राख्नसमेत मानव शरीरमा क्याल्सियमको आवश्यकता हुन्छ । क्याल्सियमको...
-
जस्तो स्वरूप उस्तै काम, ओखरको छ ठूलो नाम
हामी कतिपयले याद नगरेका पनि हुन सक्छौँ– ओखरको स्वरूप मानव मस्तिष्कजस्तै हुन्छ । प्राकृतिक संयोग नै भन्नुपर्छ, ओखरले आफ्नो स्वरूपअनुरूप नै सेवनकर्तालाई लाभ पुर्याउँछ । स्मरणशक्तिलगायत समग्र मस्तिष्कहितमा ओखर बहुउपयोगी छ । तसर्थ, ओखरलाई ‘ब्रेन नट्स’ पनि भनिन्छ ।...
-
बच्चाको स्वस्थ विकासका लागि ५ अत्यावश्यक पोषकतत्व
धेरै अभिभावकलाई बच्चालाई के खुवाउने तथा हुर्कने समयमा के अत्यावश्यक छ भन्नेमा दुविधा हुने गर्छ । बाल्यावस्था युवा तथा वृद्धावस्थाको आधार हो । सम्पूर्ण उमेर स्वस्थ रहन बाल्यावस्थामा केही पोषकतत्व अपरिहार्य हुन्छन् । बच्चाको सन्तुलित वृद्धि र विकासका लागि...
-
अज्ञानताले कुपोषण
खानामा पोषणको मात्रा बढी वा कम दुवै भएको अवस्थामा कुपोषण हुन सक्छ । पोषणको मात्रा प्रशस्त भएका खानेकुरा उपलब्ध ठाउँ र अवस्थामा समेत अज्ञानताका कारण कुपोषण हुन सक्छ । सामान्यतया हामी कुपोषण भन्नाले खानामा पोषणको कमी हुने अवस्थालाई बुझ्ने...
-
‘खाद्य स्वच्छता तथा गुणस्तर अभियान’- दूध, पानी र खानेतेल प्राथमिकतामा
खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभागको कामकाज प्रभावकारी बनाउन ‘खाद्य स्वच्छता तथा गुणस्तर अभियान’ स्वीकृत भएको छ । कृषि तथा पशुपक्षी विकासमन्त्री चक्रपाणि खनालको अवधारणाअनुसार चालू आर्थिक वर्षको खाद्य, पोषण तथा प्रविधि कार्यक्रमअन्तर्गत ‘खाद्य स्वच्छता तथा गुणस्तर अभियान’ स्वीकृत...
-
यी हुन् अत्यावश्यक पोषकतत्व जिंक पाइने खाद्यवस्तु
जिंक शरीर सञ्चालनमा आवश्यक महत्वपूर्ण सूक्ष्म पोषकतत्व हो । यो आइरन र क्याल्सियमजस्तै शरीरको कामका लागि अत्यन्त आवश्यक छ । जिंकबाट हामीले अनेककिसिमका स्वास्थ्यलाभ प्रप्त गर्न सक्छौँ । जिंकले रोगप्रतिरोधक प्रणाली, छालाको स्वास्थ्य तथा घाउको उपचारमा ज्यादै महत्वपूर्ण भूमिका...
-
अमृतमय दूध, केसित पिउँदा बन्छ कुन रोगको औषधि ?
दूध मानिसको मात्र नभई सबै स्तनपायी जीवको पहिलो आहार हो । दूधलाई अमृतको रूपमा लिने गरिन्छ । धार्मिक र वैज्ञानिक दुवै दृष्टिले दूध मानव स्वास्थ्यका लागि अति लाभकारी छ । दूधको बहुउपयोगितालाई बुझेरै हुनुपर्छ, हाम्रा पूर्खाले सदियौँदेखि दूधलाई अति...
-
कसरी मिलाउने दर र व्रतको सन्तुलन ?
पछिल्ला दिनमा नेपाली समाजमा परम्परागत सांस्कृतिक चाडपर्वहरू भड्किलो पाराले मनाउने प्रवृत्ति मौलाउँदै गएको छ । मौलिक चाडपर्वको विशेषता र महत्वको ख्यालै नगरी देखासिकी र लहैलहैमा विकसित चाडपर्व मनाउने रबाफिलो शैलीले सांस्कृतिक प्रदूषण त निम्त्याएको छ नै, मानव स्वास्थ्यमा समेत...
-
कसले खाने, कसले नखाने क्वाँटी ?
परापूर्वकालदेखि नै नेपालमा जनैपूर्णिमाका दिन क्वाँटी खाने चलन रहिआएको छ । विभिन्न नौ प्रकारका गेडागुडी मिसाई भिजाएर टुसा उम्रेपछि खाइने क्वाँटीले शक्ति र स्वाद दुवै प्रदान गर्छ । जनैपूर्णिमाका दिन अधिकांशको घरमा क्वाँटी खाने गरिन्छ । क्वाँटी जनैपूर्णिमाको विशेषता...
-
कुन रोगमा कुन खाना ?
हामी उपचारका लागि अस्पताल वा क्लिनिक जान्छौँ तर आफ्नो रोगलाई कसरी खानाबाट रोकथाम अथवा घटाउन सकिन्छ भन्नेमा ध्यान दिँदैनौँ । विचार पु¥याएर खाँदा रोग लाग्दैन । मधुमेहीले खानामा चामल, मकै, गहुँ, फापर, कोदो, चाउमिन, दाल, हरियो सागसब्जी, पातलो दूध,...
-
६० प्रतिशत नवजातले पाउँदैनन् अमृततुल्य बिगौती दूध
स्तनपान प्रवद्र्धनका लागि नेपालले सकारात्मक उपलब्धि हासिल गरेको भन्दै संयुक्त राष्ट्रसंघीय बालकोष (युनिसेफ)ले प्रशंसा गरेको छ । युनिसेफले विश्व स्तनपान प्रवद्र्धन दिवसको अवसर पारेर सार्वजनिक गरेको विश्व प्रतिवेदनमा नेपालले स्तनपानमा सकारात्मक उपलब्धि हासिल गरेको उल्लेख छ । ‘क्याप्चर दि...
-
फलामको वस्तुबाट लौहतत्व लिने
रगतले हाम्रो शरीरका विभिन्न भागमा आवश्यक पोषक तत्व र अक्सिजन आदि पुयार्याउने काम गर्छ । शरीरभित्र रगतमा सेता र राता रक्तकोष रहेका हुन्छन् । राता रक्तकोषमा हेमोग्लोबिन भन्ने लौहतत्व रहेको हुन्छ । यो लौहतत्व भोजनको माध्यमबाट हाम्रो शरीरले प्राप्त...
- ताजा समाचार
- जनप्रिय
-
रुवाखोकीमै कोरोना परीक्षणको अत्यास, चिकित्सक भन्छन्– केयर गर्नुस्, नआत्तिनुस्
-
भरतपुर क्यान्सर अस्पतालमा प्रचण्डको सिफारिस पन्छाएर नयाँ अध्यक्ष, यसरी भयो डा. लामिछानेको इन्ट्री
-
सरकारले आफ्नै मापदण्ड पालना नगर्दा दुईतिहाइ नर्स बेरोजगार, सेवारतलाई १० गुणासम्म बोझ
-
साठी केटा नर्सका अनेक कथा
-
अझै ५ हजार स्वास्थ्यकर्मीको समायोजन अन्योलमा, ४ हजार गुनासा सम्बोधन गर्न नसकिने मन्त्रालयको पुष्टि
-
कोरोना भाइरसको कहरः १ सय ६ जनाको मृत्यु, ४ हजार ५ सय संक्रमित
-
प्यानल होइन, असल उम्मेदवार छान्नुहोस्
-
बाल मृत्युदर घटाउन प्रादेशिक अस्पताल जनकपुरमा शिशु ‘सुसार’ कार्यक्रम
-
अवैध शुल्क फिर्ता सहमति गरेका मेडिकल कलेजले २ महिनामै थाले अवैध असुली, ६ लाखसम्म अतिरिक्त माग
-
चीनबाट फर्किएकी ४८ वर्षीया महिलामा कोरोना भाइरस आशंका, मंगलबार परीक्षण गरिने
-
यस्ता छन् संविधान दिवसमा विभूषित डाक्टरका काम
-
पारित भयो जनस्वास्थ्य विधेयक, अस्पताल समयमा अन्यत्र काम गर्न नपाइने (प्रतिवेदनसहित)
-
माननीय रामनारायण बिडारीलार्इ डाक्टरको खुला पत्र
-
सांसदज्यू, कानुनको त्रासले कामेका हातले कसरी शल्यक्रिया गरूँ ?
-
आधुनिक चिकित्सा विज्ञानका नामुद ‘लापरबाही’
-
बिपी स्मृति अस्पतालमा १० केजीको ट्युमरको सफल शल्यक्रिया
-
डाक्टरले बिरामीको हित रक्षाका लागि लडिदिएको हो
-
स्वास्थ्यसचिवलाई सांसदको प्रश्न– सरुवाका लागि कति पैसा कहाँ बुझाउनुपर्छ ?
-
दुइटा बम बोकेकी केटी– भाग १
-
कान्तिका डाक्टरमाथि ‘हातपात गर्ने’ प्रहरी नियन्त्रणमा
मुख्य खबर
-
अझै ५ हजार स्वास्थ्यकर्मीको समायोजन अन्योलमा, ४ हजार गुनासा सम्बोधन गर्न नसकिने मन्त्रालयको पुष्टि
-
कोरोना भाइरसको कहरः १ सय ६ जनाको मृत्यु, ४ हजार ५ सय संक्रमित
-
बाल मृत्युदर घटाउन प्रादेशिक अस्पताल जनकपुरमा शिशु ‘सुसार’ कार्यक्रम
-
अवैध शुल्क फिर्ता सहमति गरेका मेडिकल कलेजले २ महिनामै थाले अवैध असुली, ६ लाखसम्म अतिरिक्त माग
-
चीनबाट फर्किएकी ४८ वर्षीया महिलामा कोरोना भाइरस आशंका, मंगलबार परीक्षण गरिने
