पोषण
यी फलफूल र तरकारी एकसाथ खानु हुँदैन
शरीरलाई स्वस्थ राख्न विभिन्न प्रकारका फलफूल तथा तरकारी खानुपर्छ। तर दुई प्रकारका फल तथा तरकारी एकसाथ खाइरहनुभएको छ भने एकपटक ध्यान दिनुस्, तिनलाई एकसाथ खानु ठीक हुन्छ कि हुँदैन? केही फल तथा तरकारी यस्ता हुन्छन्, जसको आपसी मेल हुँदैन। यस्ता...
-
आमाको दूधले तेज हुन्छ बच्चाको दिमाग
भनिन्छ आमाको दूध बच्चाका लागि अमृत समान हुन्छ। यसले शिशुलाई आवश्यक पर्ने पोषक तत्व दिन्छ र बच्चाको सर्वाङ्गिण विकासमा सहयोग पु¥याउँछ। हालै गरिएको एक शोधमा यसको चमत्कारी उपयोगिता बारे खुलासा भएको छ। अमेरिकामा गरिएको एक अध्ययनले पत्ता लागेको छ...
-
बच्चा नबढ्ने र नमोटाउने कारण
कुनै बच्चाको शारीरिक विकास उसकाे समूहका बच्चाको वजन चथा मानसिक समाजिक विकासभन्दा कम हुन्छ भने त्यसलाई बच्चा नबढेको भनिन्छ । यदि बच्चाको वजन तेस्रो पर्सेन्टाइलभन्दा कम हुन्छ भने वा ९७ पर्सेन्टाइलभन्दा बढी हुन्छ भने बच्चालाई नबढेको वा बढी भएको...
-
बलियो नेपाल पोषण अभियानबारे उठेका जिज्ञासाको समाधान
बलियो नेपाल पोषण अभियानको शुभारम्भमा सम्माननीय राष्ट्रपतिज्यूसँग केही कुरा गरियो । धेरैले यो अभियानबारे जिज्ञासा राखेकाले एकमुष्टमा छोटा–छोटा उत्तर दिँदै छु । १. पोषण कार्यक्रम अरू पनि छन्, यो किन फरक ? नेपालमा ५ वर्षमुनिका ३६% बालबालिका दीर्घकुपोषणको सिकार...
-
पोषण कार्यक्रमलाई निरन्तरता दिन स्थानीय तहलाई केन्द्र सरकारको परिपत्र
नेपाल सरकारले विभिन्न जिल्लामा सञ्चालन भइरहेको पोषण कार्यक्रमलाई नियमित रूपमा सञ्चालन गर्न सम्बन्धित स्थानीय सरकारहरूलाई परिपत्र गरेको छ । स्थानीयस्तरमा आवश्यक निर्देशन तथा समन्वय अभावमा स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयमार्फत सञ्चालन भइरहेको पोषण कार्यक्रम नियमित हुन नसकेको गुनासा आएका कारण...
-
शाकाहारी आहार अपनाउनेमा ३२% सम्म मुटुरोगको खतरा कम : अनुसन्धान
स्वस्थ रहनका लागि मांसाहारी आहार (नन भेजिटेरियन डाइट) राम्रो कि शाकाहारी भन्ने विषयमा लामो समयदेखि बहस चल्दै आएको छ । यद्यपि, वैज्ञानिकहरू शरीरका लागि शाकाहारी आहार नै बढी फाइदाजनक भएकोमा आश्वस्त देखिन्छन् । हालसालैको एक अनुसन्धानले पनि यो दाबी...
-
सन्तुलित व्रतका अनगिन्ती फाइदा र केही सावधानी
आज हरितालिका तिज, मुलुकभरका अधिकांश हिन्दूधर्मावलम्बी महिला उपवासमा छन् । तिजको व्रत विशेषतः धार्मिक आस्थाप्रेरित छ । तर, नियमित रूपमा राखिने सन्तुलित व्रतले व्रतालुलाई अनगिन्ती स्वास्थ्यलाभ पुर्याउने तथ्य वैज्ञानिक अनुसन्धानले पुष्टि गरिसकेका छन् । यद्यपि, व्रत राख्दा केही सावधानी...
-
यसरी मिलाउनुहोस् दर र व्रतको सन्तुलन
हाम्रो समाजमा विशेषगरी हिन्दू धर्मावलम्बी महिलाले हरितालिका तिजमा उपवास बस्ने प्रचलन परापूर्वकालदेखि नै चलिआएको छ । व्रतको अघिल्लो दिन रातिको समयमा आफन्त जम्मा भएर विशेष परिकारहरु बनाएर खाने चलन छ, जसलाई दर खाने भनिन्छ । व्रतको दिन अधिकांश हिन्दू...
-
खान जान्दा क्वाँटी सर्वोत्तम पोषण, सही मात्राले दिन्छ अपार स्वास्थ्यलाभ
जनैपूर्णिमा हिन्दू धर्मावलम्बीको महान् पर्व हो । रक्षाबन्धन तथा राखी बाँध्ने दिनको नामले समेत चिनिने यो पर्व नेपालको सन्दर्भमा विशेषगरी व्रतबन्ध संस्कार पूरा गरेका हिन्दू धर्मावलम्बी पुरुषले जनै (यज्ञोपवित) परिवर्तन गर्ने तथा अन्य सबै हिन्दू धर्मावलम्बी पुरुष तथा महिलाले...
-
बच्चाको हातगोडा दुखाइले हैरान हुनुहुन्छ ? कुन उमेरमा कति क्याल्सियम केबाट आपूर्ति गराउने ?
बालबालिकामा शारीरिक विकासका क्रममा कहिलेकाहीँ बच्चाको हातगोडा दुख्ने समस्या आउन सक्छ । यस्तो समस्यालाई मेडिकल भाषामा ‘ग्रोइङ पेन’ (बढ्दो उमेरको समस्या) भनिन्छ । बच्चामा किन यसखालको समस्या देखिन्छ त ? बच्चामा आवश्यक क्याल्सियमको कमीले विभिन्नखालका समस्या निम्तिने वरिष्ठ हाडजोर्नी...
-
पोषण सुधार्न कपिलवस्तुमा १५ बुँदे घोषणा, गर्भवती र सुत्केरीका लागि निःशुल्क एम्बुलेन्स सेवा
कपिलवस्तु जिल्लामा स्वास्थ्य र पोषणको अवस्थामा सुधार ल्याउन जिल्लाका सरोकारवालाहरू सहमत भएका छन् । उनीहरूले पोषण सुधारका लागि १५ बुँदे घोषणा–पत्रसमेत जारी गरेका छन् । तौलिहवामा आयोजित व्यवस्थापकीय कार्यशाला गोष्ठीको अवसर पारी घोषणा–पत्र जारी गरिएको हो । कार्यशालामा जिल्लाका...
-
बालबालिकामा उमेरअनुसार आवश्यक पोषकतत्वको सन्तुलन
विश्व स्वास्थ्य संगठनले १८ वर्षसम्म उमेर समूहका व्यक्तिलाई बालबालिकाको सूचीमा राखेको छ । तर, कान्ति बाल अस्पतालमा भने १४ वर्षसम्मका बालबालिकाको मात्र उपचार गर्ने गरिएको छ । जन्मेदेखि नै उसले पाउने पोषकतत्वले बच्चाको वृद्धि–विकासमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको हुन्छ ।...
-
गर्भावस्थामा पोषण : कस्ता महिलाले कुन चिज कति खाने ?
सामान्यतया गर्भावस्थामा पनि अन्य समयजस्तै खानेकुरा खाने गरिन्छ । तर, गर्भावस्थामा अन्य समयमा भन्दा केही बढी पोषणको आवश्यकता पर्ने भएकाले सामान्य अवस्थामा भन्दा केही बढी खानेकुराको आवश्यकता पर्छ । विशेषगरी शरीरलाई सुरक्षा दिने खानेकुराहरू, हरियो सागपात, पहेँलो तथा रातो...
-
कर्णालीको भोकमरी भोटका लागि सिर्जित हो
जनस्वास्थ्य एवं पोषणविद् डा. अरुणा उप्रेती धेरैले सुनेको र चिनेको नाम हो । लामो समयदेखि यीनै विषयमा लेखेर, बोलेर र अनुसन्धानसमेत गरेर अभियान नै चलाउँदै आएकी डा. उप्रेतीसँग हेल्थपोस्टका लागि लक्ष्मी चौलागाईँले यी विषयमा केन्द्रीत भएर गरेको कुराकानी ।...
-
सुत्केरीपछिको स्याहार के हो ? कसरी गर्ने ?
सुत्केरी स्याहार भन्नाले विशेषगरी बच्चा जन्मेको ६ हप्तासम्मलाई बुझिन्छ । यो एक परिवारका लागि र एउटी आमाका लागि खुसीको क्षण त हुँदै हो, ९ महिनासम्म आफ्नो गर्भमा बच्चा हुर्काएर जन्म दिने आमाले समायोजन हुनुपर्ने र उपचारका साथै स्याहार पाउनुपर्ने...
-
स्वादका लागि होइन, शरीरका लागि प्रिय खाना रोज्नुहोस्, जुन शरीरअनुसार फरक हुन्छन्
पोषणविद् आफैँमा विवादित छन् । प्रायः मानिस पोषणबारे एउटै तथ्यमा सहमत हुँदैनन् । किनकि, पोषणका सिद्धान्त सबैमा समान रूपमा लागू हुँदैनन् । तर, यसमा केही अपवाद पनि छन् । यहाँ केही यस्ता पोषणसम्बन्धी तथ्य प्रस्तुत गरिनेछ, जसमा अधिकांश मानिस...
-
शरीरलाई किन र कति चाहिन्छ प्रोटिन ?
पोषण मानव शरीरका लागि नभइनहुने तत्व हो । खाद्यपदार्थ र पोषणमा फरकपन पाउन सकिन्छ । मानिसले खाने सम्पूर्ण पदार्थ खाद्यवस्तु हुन् । ती खाद्यवस्तुमा अन्तर्निहित गुणलाई पौष्टिक तत्व भन्ने गरिन्छ । मानिसले खाएको खाना उसको शरीरमा गएपश्चात् पौष्टिक तत्वमा...
-
मधुमेह छ ? मिलाउनुस् खानाको सन्तुलन
रगतमा ग्लुकोज अर्थात् चिनीको मात्रा सामान्यभन्दा बढी भएको अवस्थालाई मधुमेह वा चिनीरोग भनिन्छ । विशेषगरी शरीरमा इन्सुलिन पर्याप्त मात्रामा उत्पादन नभएमा, इन्सुलिनको कार्यक्षमतामा ह्रास आउनाले वा इन्सुलिनको उचित उपयोग नभएमा मधुमेह हुन सक्छ । यस प्रकारको मधुमेहलाई वंशानुगत कारण,...
-
गर्भावस्थामा आवश्यक १० पोषकतत्व
अधिकांश महिलालाई गर्भवती अवस्थामा कस्तो खाना खाने भन्ने दुविधा हुने गर्छ । किनकि, यस्तो अवस्थामा दुई व्यक्तिका लागि पोषकतत्व पुग्नुपर्ने हुन्छ । अर्काे महत्वपूर्ण कुरा गर्भावस्थामै पूर्ण रूपमा पौष्टिकतत्व प्राप्त गरेको बच्चा स्वस्थ जन्मन्छ र जन्मपछि पनि स्वस्थ रहन्छ...
-
किन चाहिन्छ क्याल्सियम ?
आवश्यक मात्रामा क्याल्सियमको मात्रा नपुगेमा मानव शरीरमा त्यसका विभिन्न असर देखापर्न सक्छन् । आवश्यक मात्रामा क्याल्सियम नभएमा मानव शरीरमा हड्डीसम्बन्धी विभिन्न रोग देखापर्ने गर्छन् । हाडजोर्नीलाई मजबुत बनाउन तथा मुटु स्वस्थ राख्नसमेत मानव शरीरमा क्याल्सियमको आवश्यकता हुन्छ । क्याल्सियमको...
-
जस्तो स्वरूप उस्तै काम, ओखरको छ ठूलो नाम
हामी कतिपयले याद नगरेका पनि हुन सक्छौँ– ओखरको स्वरूप मानव मस्तिष्कजस्तै हुन्छ । प्राकृतिक संयोग नै भन्नुपर्छ, ओखरले आफ्नो स्वरूपअनुरूप नै सेवनकर्तालाई लाभ पुर्याउँछ । स्मरणशक्तिलगायत समग्र मस्तिष्कहितमा ओखर बहुउपयोगी छ । तसर्थ, ओखरलाई ‘ब्रेन नट्स’ पनि भनिन्छ ।...
-
बच्चाको स्वस्थ विकासका लागि ५ अत्यावश्यक पोषकतत्व
धेरै अभिभावकलाई बच्चालाई के खुवाउने तथा हुर्कने समयमा के अत्यावश्यक छ भन्नेमा दुविधा हुने गर्छ । बाल्यावस्था युवा तथा वृद्धावस्थाको आधार हो । सम्पूर्ण उमेर स्वस्थ रहन बाल्यावस्थामा केही पोषकतत्व अपरिहार्य हुन्छन् । बच्चाको सन्तुलित वृद्धि र विकासका लागि...
-
अज्ञानताले कुपोषण
खानामा पोषणको मात्रा बढी वा कम दुवै भएको अवस्थामा कुपोषण हुन सक्छ । पोषणको मात्रा प्रशस्त भएका खानेकुरा उपलब्ध ठाउँ र अवस्थामा समेत अज्ञानताका कारण कुपोषण हुन सक्छ । सामान्यतया हामी कुपोषण भन्नाले खानामा पोषणको कमी हुने अवस्थालाई बुझ्ने...
-
‘खाद्य स्वच्छता तथा गुणस्तर अभियान’- दूध, पानी र खानेतेल प्राथमिकतामा
खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभागको कामकाज प्रभावकारी बनाउन ‘खाद्य स्वच्छता तथा गुणस्तर अभियान’ स्वीकृत भएको छ । कृषि तथा पशुपक्षी विकासमन्त्री चक्रपाणि खनालको अवधारणाअनुसार चालू आर्थिक वर्षको खाद्य, पोषण तथा प्रविधि कार्यक्रमअन्तर्गत ‘खाद्य स्वच्छता तथा गुणस्तर अभियान’ स्वीकृत...
-
यी हुन् अत्यावश्यक पोषकतत्व जिंक पाइने खाद्यवस्तु
जिंक शरीर सञ्चालनमा आवश्यक महत्वपूर्ण सूक्ष्म पोषकतत्व हो । यो आइरन र क्याल्सियमजस्तै शरीरको कामका लागि अत्यन्त आवश्यक छ । जिंकबाट हामीले अनेककिसिमका स्वास्थ्यलाभ प्रप्त गर्न सक्छौँ । जिंकले रोगप्रतिरोधक प्रणाली, छालाको स्वास्थ्य तथा घाउको उपचारमा ज्यादै महत्वपूर्ण भूमिका...
-
अमृतमय दूध, केसित पिउँदा बन्छ कुन रोगको औषधि ?
दूध मानिसको मात्र नभई सबै स्तनपायी जीवको पहिलो आहार हो । दूधलाई अमृतको रूपमा लिने गरिन्छ । धार्मिक र वैज्ञानिक दुवै दृष्टिले दूध मानव स्वास्थ्यका लागि अति लाभकारी छ । दूधको बहुउपयोगितालाई बुझेरै हुनुपर्छ, हाम्रा पूर्खाले सदियौँदेखि दूधलाई अति...
-
कसरी मिलाउने दर र व्रतको सन्तुलन ?
पछिल्ला दिनमा नेपाली समाजमा परम्परागत सांस्कृतिक चाडपर्वहरू भड्किलो पाराले मनाउने प्रवृत्ति मौलाउँदै गएको छ । मौलिक चाडपर्वको विशेषता र महत्वको ख्यालै नगरी देखासिकी र लहैलहैमा विकसित चाडपर्व मनाउने रबाफिलो शैलीले सांस्कृतिक प्रदूषण त निम्त्याएको छ नै, मानव स्वास्थ्यमा समेत...
- ताजा समाचार
- जनप्रिय
-
डा. केसीको अवस्था गम्भीर, ऐँठन पर्न थाले
-
सुदूरपश्चिमका १ सय ७० प्रहरीमा कोरोना, बुधबार थप १६ जनामा पुष्टि
-
लज्जित भएर डा. सावकाे समर्थन गर्न आएको हुँ: डा. भट्टराई
-
२७ लाख बालबालिकालाई मंसिर ११ र १२ गते भिटामिन ए खुवाउँदै
-
स्वास्थ्य मन्त्रालयको चेतावनी : २४ घण्टाभित्र पिसिआर शुल्क समायोजन नगरे ८ ल्याबकाे स्वीकृति खारेज
-
चिकित्सकलाई सडकमा आउन बाध्य नपारियोसः चिकित्सक संघ
-
कोरोना संक्रमणबाट ७ जनाको मृत्यु
-
देशभर १५५९ नयाँ संक्रमित थपिए
-
रुपन्देहीमा कोरोनाबाट थप एक जनाको मृत्यु
-
नारायणी अस्पतालको प्रयोगशालामा १९ जनामा संक्रमण पुष्टि
-
मुटु बिगार्ने पाँच बानी
-
आफूसहित परिवारमा १४ जना संक्रमित भएका डाक्टर भन्छन्, ‘समुदायको सहयोग भरोसा बन्यो’
-
नर्स/स्वास्थ्यकर्मीको प्रश्न : ‘काम सबैले गर्नुपर्छ, भत्ता चिकित्सक केन्द्रित !’
-
धुलिखेल प्रयोगशालामा पोजेटिभ २१ स्वास्थ्यकर्मीको कोरोना रिपाेर्ट टेकुमा नेगेटिभ
-
यी हुन्, राष्ट्रपतिबाट विभूषित ‘फ्रन्टलाइनर’ दश नर्स
-
‘कोरोनाको खोपको विकल्पमा मास्क’
-
स्वास्थ्य मन्त्रालयले डाक्टरहरूलाई भन्यो- लेबल मिल्नेसँग मात्र बोल्नू
-
कोरोना उपचारमा डा. सुदर्शनले चलाएको ‘सुदर्शनचक्र’
-
भक्तपुरमा हालसम्मकै धेरै कोरोना संक्रमित भेटिए
-
सरकार! डाक्टरले मात्रै स्वास्थ्य सेवा चल्दैन भन्ने कहिले बुझ्ने?
मुख्य खबर
