काठमाडौं – तौल घट्नु वा तौल बढ्नु दुबै आजको समयमा निकै गम्भीर समस्या बनेको छ । कसैको गलत खानपानका कारण शरीरमा धेरै नोक्सान हुन्छ । कसैको बिग्रिएको जीवनशैलीले गर्दा तौल बढ्छ वा घट्छ ।

तौल बढ्नु र घट्नुको प्रत्यक्ष सम्बन्ध क्यालोरी बर्नसँग हुन्छ । हामीले खाएको जति क्यालोरी बर्न नभएमा तौल बढ्न सक्छ । खाएको जति क्यालोरी बर्न भए र कम क्यालोरी खाएमा तौल घट्न सक्छ ।

तौल नबढ्ने मानिसहरु प्रायः भन्छन् म सबै खान्छु तर तौल बढिरहेको छैन । यसको एउटै कारण हो कि उनीहरूले पर्याप्त क्यालोरी लिन सक्दैनन्। अर्थात्, यदि तिनीहरूको शरीरलाई तीन हजार ५ सय क्यालोरी चाहिन्छ।

अर्कोतर्फ, जसले तौल घटाउँदैन, उसले बढी क्यालोरी लिइरहेको हुन्छ जसका कारण उसको तौल घट्दैन । अर्थात् तौल घटाउने, मांसपेशी बढाउने, तौल बढ्ने आदि सबै क्यालोरीमा भर पर्छ।

क्यालोरी बढाएर वा घटाएर पनि तौल घटाउन वा बढाउन सकिन्छ। यसका लागि क्यालोरीको बारेमा जान्नुपर्ने हुन्छ।

क्यालोरी भनेको शरिरलाई आवश्यक पर्ने उर्जा हो । हामी सबैलाई काम गर्न ऊर्जा चाहिन्छ।

क्यालोरी खानाबाट लिइन्छ, त्यसैले हामीले खाने हरेक खानामा क्यालोरी हुन्छ।

तौल बढाउन र घटाउन कति क्यालोरी खानुपर्छ

शरीरको बोसोको एक पाउन्डमा लगभग ३५०० क्यालोरीहरू छन्। एक हप्तामा एक पाउन्ड बोसो घटाउने दैनिक कसरतको समयमा जलाउने क्यालोरीहरू भन्दा लगभग ५०० क्यालोरीहरू कम खानुपर्छ।

तौल बढाउने प्रयास गरेका व्यक्तिले कसरतमा गुमाएको क्यालोरी भन्दा लगभग ५०० क्यालोरीहरू खानुपर्छ।

शरीरको तापक्रम कायम राख्ने, श्वासप्रश्वास, रक्तसञ्चार, खाना पचाउने, कोशीका र तन्तुको विकास गर्ने, मस्तिष्क र स्नायु प्रणालीका विभिन्न क्रियाकलापले क्यालोरी जलाउँछ। यसका लागी बीएमआर (बेसल मेटाबोलिक रेट) क्यालकुलेटर प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ।

सामान्य व्यक्तिले कति क्यालोरी लिनुपर्छ

सामान्य जीवनशैली भएका व्यक्तिले शरीरको रेखदेखका लागि करिब २५०० क्यालोरी खानुपर्छ। यदि उसले तौल घटाउन चाहन्छ भने उसलाई २००० क्यालोरी चाहिन्छ।

यो आँकडा धेरै कारकहरूमा निर्भर हुन सक्छ जस्तै उसको उमेर, उचाइ, वजन, गतिविधि स्तर, उप पाचन आदि।

कसरी क्यालोरी गणना गर्ने

आजको समयमा एक दिनमा कति क्यालोरी खाने वा कुन खाना वा उत्पादनमा कति क्यालोरी छ भनेर पत्ता लगाउन धेरै सजिलो भएको छ।

कति क्यालोरी, कार्बोहाइड्रेट, प्रोटिन, फ्याट, फाइबर, भिटामिन र खनिजहरू खाइन्छ । त्यसको आधारमा खानाको जानकारी पनि पाउन सकिन्छ।

कसरी शारीरिक गतिविधि र उप पाचनले क्यालोरीहरू घटाउँछ

शारीरिक क्रियाकलाप र उप पाचन बढेको कारणले गर्दा क्यालोरीहरू घटाउन सकिन्छ। मांसपेशीहरूले शरीरमा जम्मा भएको ऊर्जा अर्थात् बोसोलाई सजिलै प्रयोग गर्न सक्छन्।

कार्डियो व्यायाम जस्तै हिड्ने, दौडने, पौडी खेल्ने, र साइकल चलाउने, कसरत गर्ने आदि क्रियाकलाप गर्दा क्यालोरीहरू घटाउन सकिन्छ। जति धेरै हिँड्नुहुन्छ, त्यति धेरै क्यालोरीहरू घटाउन सकिन्छ। जति धेरै गतिविधि गरिन्छ त्यति नै बढी क्यालोरीहरू घटाउन सकिन्छ।