काठमाडौं – जीवनको गुणस्तर र प्रोडक्टिभिटी पाचन स्वास्थ्यमा केहि हदसम्म निर्भर गर्दछ।

‘पेट ठिक छ भने सबै ठिक’ भन्ने भनाइ नै छ । आधा भन्दा बढी रोग पेटसँग मात्र सम्बन्धित हुन्छन् । त्यसैले जसको पाचन क्रिया ठीक हुन्छ, उसलाई कम रोग लाग्छ ।

खानाको सही संयोजन पाचन ठीक राख्न आवश्यक छ। पाचन प्रणालीमा धेरै कारकहरू मिलेर काम गर्छन्।

आजको समयमा फास्ट फुड, जंक फूड र सुस्त जीवनशैलीका कारण धेरैको पाचन प्रक्रियामा समस्या हुने गर्छ।

यस्तो अवस्थामा ती व्यक्तिहरूले प्राकृतिक रूपमा पाचन सुधार गर्न केही सजिलो उपाय अपनाउनुपर्छ । खराब पाचनले जीवनलाई असहज बनाउन सक्छ । कुनै पनि कुरामा ध्यान केन्द्रित गर्न कठिन हुन्छ।
पाचन प्रणाली सुधान गर्ने उपायहरु यस प्रकार रहेका छन् ।

आहार

ट्रान्स फ्याट र प्रशोधित खानाले जीआई ट्र्याक्ट, ग्यास्ट्रोइंटेस्टाइनल इन्फेक्सन हुन सक्छ।

जीआइ ट्र्याक्ट अर्थात ग्यास्ट्रोइंटेस्टाइनल इन्फेक्सन भाइरल, ब्याक्टेरिया वा परजीवी संक्रमण हुन्। जसले ग्यास्ट्रोएन्टेराइटिस निम्त्याउँछ। यसले पेट र सानो आन्द्रा दुवैमा सुजन निम्त्याउँछ।

यसले आन्द्राको स्तरलाई क्षति पु¥याउन सक्छ। त्यसकारण, परिष्कृत र प्रशोधित खाद्य उत्पादनहरू, ट्रान्स फ्याट र अल्कोहल को सेवन कम गर्नुपर्छ। जसकारण पाचन क्रिया ठीक हुन्छ ।

पाचन इन्जाइमहरू

अहिले धेरै व्यक्तिमा पाचन क्रियाले राम्रोसँग काम नगर्ने समस्या देखिइरहेको छ। पाचन इन्जाइम पूरकले पाचन समस्या भएका मानिसहरूलाई मद्दत गर्न सक्छ।

शरीरमा तिनीहरूको भूमिका जीवन संरक्षण गर्ने रासायनिक प्रतिक्रियाहरूलाई गति दिन र विशिष्टहरूलाई गति दिन उत्प्रेरकको रूपमा कार्य गर्नु हो।

पाचन इन्जाइमहरूले ठूला अणुहरूलाई सजिलै अव शोषित कणहरूमा तोड्न मद्दत गर्दछ जुन शरीरले बाँच्नको लागि प्रयोग गर्न सक्छ।

प्रोबायोटिक्स

प्रोबायोटिक्स एक स्वस्थ ब्याक्टेरिया हो। जसको शरीरलाई धेरै फाइदा हुन्छ। प्रोबायोटिक्सले आन्द्रामा सूक्ष्म जीवहरूको स्तर सन्तुलनमा काम गर्दा हानिकारक ब्याक्टेरिया सँग लड्छ।

दही र ग्रीक दही प्रोबायोटिक्सको राम्रो स्रोत हो। पाचन प्रक्रिया ठीक गर्न र शरीरमा स्वस्थ ब्याक्टेरिया ल्याउनको लागि दही सबैभन्दा राम्रो स्रोत हो। आफ्नो दैनिक आहारमा दही पनि समावेश गर्न सकिन्छ।

तरल पदार्थ

तौल घटाउन र उचित पाचनका लागि तरल पदार्थको सेवन धेरै महत्वपूर्ण हुन्छ। शरीरका धेरै कार्यहरूका लागि तरल पदार्थ चाहिन्छ।

तरल पदार्थले पाचन प्रणाली मार्फत खाना सार्न र शरीरबाट विषाक्त पदार्थहरू सफा गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। पर्याप्त पानी नपिउनाले डिहाइड्रेसन हुन्छ । त्यस्तै कब्जियतको जोखिम पनी हुन सक्छ। धेरै पटक तौल बढ्नुको कारण कब्जियत पनि हो ।

सामान्य व्यक्तिले हरेक दुई घण्टामा कम्तीमा एक गिलास पानी वा कुनै प्राकृतिक तरल पिउनुपर्छ ।

फाइबर

पाचन प्रणाली सुधार गर्न रेशायुक्त खानाहरू उत्तम विकल्प हुन्। फाइबरयसक्त खानेकुरा कम खाने व्यक्तिको पाचन प्रणाली खराब हुन सक्छ।

फाइबर बिना खाना लामो समयसम्म पच्दैन, जसले पाचनका खराब उप उत्पादनहरूबाट पेटको जलन र सुजन निम्त्याउन सक्छ।

त्यसैले आहारमा फाइबर युक्त कार्बोहाइड्रेट समावेश गर्नुपर्छ। हरेक दिन कम्तिमा २५ ग्राम फाइबर उपभोग गर्नुपर्ने हुन्छ ।