“त्यसो गर्नुको कुनै अर्थ थिएन,” उनले त्यो घटनाबारे भनिन्। “म राक्षससरह प्रस्तुत भएको थिएँ। मैले मेरो बाबुआमाको घर जलाएँ र त्यतिबेला मलाई के गर्ने थाहा थिएन।”

त्यस्तो अवस्थामा आफूलाई बुवाको साथ रहेको उनले उल्लेख गरेकी छन्।

निकीकी आमाले लेखेको डायरीमा आफ्नी छोरीमा हरेक महिना त्यस्तो हिंस्रक व्यवहार देखिने उल्लेख गरेकी छिन्।

वर्षौँको खोज र जाँचपछि उनलाई प्री मेन्सट्रुअल सिनड्रोम पीएमएस हुने गरेको पुष्टि भयो।

करिब ४० वर्षअघि निकीको घटनाले इङ्गल्यान्डमा पहिलो पटक कानुनी इतिहास बनायो जसमा प्री मेन्स्ट्रुअल सिन्ड्रोमलाई फौजदारी मुद्दामा सजाय कम गर्ने कारकको रूपमा प्रयोग गरिएको थियो।

पीएमएस पहिचानमै समस्या

महिनावारी सुरु हुनुभन्दा १० दिन अघिदेखि नै असामान्य मानिसक उतारचढावको अनुभव गर्छिन् २४ वर्षीया प्रजीना रेग्मी।

“त्यो पीएमएसका कारण हो भन्ने थाहा हुँदैन। पिरियड भएपछि मात्र ‘ए त्यसको कारण रहेछ’ भन्ने लाग्छ,“ उनले सुनाइन्।

धेरै महिलाहरूलाई नै “आफूलाई के भएको हो भन्ने थाहा नहुने” भएकाले उनीहरूको परिवार, श्रीमान् वा सहकर्मीहरू पनि त्यस्तो परिस्थितिबारे जानकार नहुन सक्ने डा. अर्यालको भनाइ छ। यद्यपि, पछिल्लो समय केही महिलाले आफ्नो समस्याबारे खोज्न र त्यसबारे खुलेर बोल्न थालेको उनले बताइन्।

अहिलेको स्थितिमा पीएमएसबारे चेतना विस्तार गर्नु नै प्राथमिक आवश्यकता भएको उनको कथन छ।

“सामान्यता महिनावारीलाई रक्तस्राव र दुखाइसँग मात्र जोडेर हेरिन्छ। तर  महिनावारीमा हुने शारीरिक पीडाका अतिरिक्त यस्तो समस्या पनि हुन्छ है भन्ने कुरा बुझाउन सके साथ र सहयोग खोज्न सकिन्छ,” उनले भनिन्।